Zatwierdzenia dla obszarów niebezpiecznych

Czy istnieje znaczne ryzyko, że w zakładzie mogą występować niebezpieczne gazy lub pyły? Jeśli tak, należy zatwierdzić sposób działania i sprzęt ochronny. 

Producenci i operatorzy procesów, których działalność stwarza potencjalne zagrożenie pożarem lub wybuchem, mają obowiązek zapewnić bezpieczeństwo pracownikom i ogółowi społeczeństwa. Przepisy wymagają, aby operatorzy ubiegali się o zatwierdzenia, jeśli ich procesy są potencjalnie niebezpieczne, a zatwierdzenia zostaną przyznane tylko wtedy, gdy zostaną wdrożone odpowiednie systemy w celu złagodzenia ryzyka pożaru i wybuchu.

Do powstania pożaru lub wybuchu potrzebne są tylko trzy elementy: paliwo, powietrze i źródło zapłonu. Jeśli mieszanina łatwopalnego gazu lub pyłu w powietrzu osiągnie odpowiednie stężenie (tj. stężenie mieści się między dolną i górną granicą wybuchowości dla danego materiału), a następnie napotka źródło zapłonu, spalanie rozprzestrzeni się na całą niespaloną mieszaninę. Takie eksplozje mogą powodować poważne obrażenia i znaczne szkody.

Wszystkie miejsca, w których pracuje się ze znacznymi ilościami łatwopalnych gazów lub pyłów mogących tworzyć potencjalnie wybuchową atmosferę, podlegają dyrektywie ATEX 1999/92/WE (znanej również jako "ATEX 137" lub "ATEX Workplace Directive"), która jest wdrażana w Wielkiej Brytanii za pomocą przepisów dotyczących substancji niebezpiecznych i atmosfer wybuchowych (DSEAR). Nadrzędny cel przepisów jest taki sam dla gazów i pyłów. Wymagają one jednak odrębnych zezwoleń, ponieważ gazy i pyły nie zawsze zachowują się w ten sam sposób.

Pracodawcy muszą sklasyfikować obszary, w których może wystąpić niebezpieczna atmosfera wybuchowa, w szereg stref. Klasyfikacja nadana konkretnej strefie, wraz z jej rozmiarem i lokalizacją, zależy od prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej i jej trwałości, jeśli tak się stanie. W razie potrzeby punkty wejścia do obszarów sklasyfikowanych jako strefy muszą być oznaczone określonym znakiem "EX".

Strefa 0 dla gazów i strefa 20 dla pyłów to najbardziej niebezpieczne obszary, w których mieszanina wybuchowa jest obecna przez długi czas lub w sposób ciągły. Strefy 1 i 21 to obszary, w których atmosfera wybuchowa jest prawdopodobna podczas normalnej pracy. Najniższe klasyfikacje, Strefa 2 i Strefa 22, to obszary, które powinny być czyste podczas normalnej pracy, a każda mieszanina wybuchowa, która wystąpi, będzie obecna tylko przez krótki czas.

Przed pierwszym uruchomieniem miejsca pracy zawierającego obszary strefowe, pracodawca musi upewnić się, że ogólne środki bezpieczeństwa przeciwwybuchowego zostały potwierdzone (zweryfikowane) jako bezpieczne.

W ten sam sposób, w jaki inspekcja i certyfikacja zatwierdzonych obiektów może wykazać należytą staranność ze strony operatorów, korzystanie z zatwierdzonego sprzętu bezpieczeństwa stanowi potwierdzenie, że rozwiązanie jest odpowiednie dla środowiska, w którym musi działać. Sprzęt musi być specjalnie zatwierdzony dla gazów lub pyłów.

Dyrektywa 2014/34/UE (znana również jako "ATEX 95" lub "dyrektywa ATEX w sprawie urządzeń") obejmuje wymagania dotyczące urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Znajduje się ona obok dyrektywy ATEX dotyczącej miejsca pracy. Certyfikowany sprzęt jest oznaczony symbolem "EX" w celu jego identyfikacji.